Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a Çıkışı

Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a 9.Ordu Müfettişi olarak gidişi

Mustafa Kemal Atatürk'ün, 19 Mayıs 1919'da 9.Ordu Müfettişi olarak Samsun'a çıkması; Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcı olarak da kabul edilmektedir.

Rum çeteleri ile Türk halkı arasında olan çatışmaların sonlandırılması için Osmanlı Hükümeti, Mustafa Kemal Atatürk'ü 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirdi. Bunun üzerinde Atatürk, Bandırma Vapuru ile görev bölgesine ulaşmış ve 1 hafta Mantıka Palas'ta kalmıştır.

Atatürk bu bölgede meydana gelen çatışmaları araştırmış ve işgalcilere karşı bizzat Türk Direnişinin başlamasında etkin rol oynamıştır.

Atatürk'ün Heyet ile Samsun'a Hareketi

15 Mayıs'taki görüşmelerden sonra kendisi için hazırlanan ve Bandırma Vapuru'nun kaptanı İsmail Hakkı Bey'den yolculuk hakkında bilgi almış, ertesi gün öğleden sonra yolculuk edeceklerini bildirmiştir.

Yolculuk günü vapur Sirkeci Garı açıklarında İngilizler tarafından denetlenip kontrole tabi tutulmuş ancak Atatürk, Beşiktaş iskelesinden bir motorla Kız Kulesi civarlarında vapura binmiştir. Vapur hareket etmeden önce Rauf Bey Atatürk'e; Vapurun işgal kuvvetlerine ait bir torpido ile takip edilip batırılacağı haberini aldığını söylemiş ancak Atatürk yolculuğun planlandığı gibi devam edileceğini belirtmiştir.

Vapur Atatürk ve 18 Asker ile 16 Mayıs tarihinde öğle saatlerinde İstanbul'dan Samsun'a hareket etmiştir.

Rauf Bey'in söylediği gemi Bandırma Vapuru'nu takibe başlamış ancak Karadeniz'e açıldıktan sonra fırtınalı havada izi kaybetmiştir. Mustafa Kemal Atatürk, geminin kaptanı İsmail Hakkı Bey'e karaya yakın rota izlemesini ve işgal gemilerinin saldırısı halinde gemiyi karaya oturtmasını emretmiştir.

Fırtınalı bir havada devam yolculuk sonunda 17 Mayıs günü gecesi saat 23:00 civarında İnebolu Limanı'na girmiş 18 Mayıs öğle saatlerinde ise Sinop Limanı'na yanaşmıştır.

Üsteğmen Hikmet Bey kıyıya çıkmış, Samsun Tümen Komutanlığı'na yolda olduklarını telsiz ile bildirmiştir. Bu telgraftan 1 gün sonra 19 Mayıs 1919'da Samsun'a varmıştır.

Atatürk'ün Samsun'a çıkışı ile ilgili Vatanım Sensin dizisindeki kısa bölüm;

Atatürk ile birlikte Samsun'a çıkan askerler:

1. Kurmay Albay Kazım Bey — Müfettişlik kurmay başkanı 
2. Kurmay Albay Mehmet Arif Bey — Kurmay başkanı yardımcısı 
3. Kurmay Binbaşı Hüsrev Bey — Birinci şube müdürü 
4. Binbaşı Kemal Bey — Müfettişlik topçu kumandanı 
5. Dr. Albay İbrahim Bey — Ordu sıhhiye başkanı 
6. Dr. Binbaşı Refik Bey — Sıhhiye başkan yardımcısı 
7. Yüzbaşı Cevat Bey — Müfettişlik başyaveri 
8. Üsteğmen Muzaffer Bey — Müfettişlik ikinci yaveri 
9. Yüzbaşı Ali Şevket Bey — Müfettişlik emir subayı 
10. Üsteğmen Hayati Bey — Kurmay başkanı emir subayı 
11. Yüzbaşı Mümtaz Bey 
12. Yüzbaşı İsmail Hakkı Bey 
13. Yüzbaşı Mustafa Bey — Karargâh komutanı 
14. Üsteğmen Abdullah Bey — İaşe subayı Birinci Sınıf Kâtip 
15. Faik Bey — Şifre kâtibi Dördüncü Sınıf Kâtip 
16. Memduh Bey — Şifre kâtibi yardımcısı 
17. Kurmay Albay Refet Bey — 3. Kolordu komutanı 
18. Üsteğmen Hikmet Bey — Refet Bey'in yaveri

Samsun'a çıktıktan sonra yaşananlar

19 Mayıs'ta Samsun'a çıkan Atatürk görevlerinin gereklerini yerine getirmeye koyulmuş, bazı incelemelerde bulunmuştur. İncelemeler sonucunda:

• Rum çetelerin Müslüman halka saldırdığı
• Yerel yöneticilerin dış devletler tarafından kontrol edildiği
• Yöneticilerin olaylara hiçbir müdahalede bulunamadığı

kanısına varmıştır.

Bunun üzerine bazı yöneticileri görevden alarak yenisini atamış ve bölgede oluşan karışıklıklara yabancı askerlere aldırmaksızın doğrudan müdahale etmesini emretmiştir.

Erzurum ve Ankara'da bulunan kolordular ile iletişim kuran Atatürk müfettişlik görevleri arasında yer alan "bölgede yer aldığı iddia edilen Türk direniş topluluklarının dağıtılması" görevini yerine getirmek bir kenara kendi eliyle ulusal direniş örgütleri kurulmasına önayak olmuştur.

Önemi

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolun ilk durağı kabul edilen bu olay Türk tarihindeki dönüm noktalarından birisidir. Şark Meselesi adı altında yok edilmek istenen Türkler için 19 Mayıs 1919 günü millî bağımsızlığa, çağdaşlaşma ve demokratikleşmeye giden yolun ilk adımıdır.

Bu gün Atatürk'ün çok önem verdiği bir gündür. Atatürk, cumhuriyet kurulduktan sonra 19 Mayıs'ın önemini bu günü "doğum günü" olarak kabul ederek göstermiştir.

Ayrıca 19 Mayıs, 1938 yılından beri millî bayram olarak kutlanmaktadır. Ancak Atatürk "doğum günüm" dediği 19 Mayıs kutlamalarına sadece bir kez katılabilmiştir.